Η συζήτηση για το Δήμο γίνεται με απόντες τους ανθρώπους

Μιλάμε για τις πόλεις σαν να αποτελούνται μόνο από οικοδομικά υλικά, αφήνοντας την ανθρώπινη εμπειρία να περνάει σε δεύτερη μοίρα. Σχεδιάζουμε παρεμβάσεις στο αστικό τοπίο αφήνοντας απέξω τη ματιά των ανθρώπων που δυσκολεύονται να απολαύσουν το περιβάλλον στο οποίο διαβιούν επειδή αυτό σχεδιάστηκε εξαρχής ως προιόν για κατανάλωση από κάποιους άλλους - τους αρτιμελείς, τους επισκέπτες, τους παρόχους υπηρεσιών, τους οικονομικά εύρωστους. Τα σημεία συνάντησης των ανθρώπων κατασκευάζονται με προτεραιότητα τη διασκέδαση, όχι την κάλυψη ψυχοκοινωνικών αναγκών: αδυνατούμε να κατανοήσουμε την εξαρτημένη σχέση ανάμεσα σε όσα διαδραματίζονται καθημερινά και στο αποτύπωμα που αφήνουν μέσα μας. Ο ελεύθερος χρόνος ξεγυμνώνει τις ανισότητες μας, η χαρούμενη συνάθροιση των μερικών, γίνεται η παρεμπόδιση όσων δεν ανήκουν σε ομάδες οργάνωσης event. Η εικόνα της οικονομικής προόδου που εμφανίζουν οι δήμοι δεν συμβαδίζει απαραίτητα με την κοινωνική πρόοδο που θα θέλαμε να συναντάμε στις γειτονιές μας, εκείνη που αναγνωρίζει το δημόσιο χώρο ως ανθρώπινο δικαίωμα. Στο τέλος της ημέρας, οι πόλεις μοιάζουν «όμορφες», μόνο για όσους διαθέτουν προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα.

Στη σημερινή εποχή, οι κοινωνικές ανισότητες δημιουργούν τέτοιο χάσμα που αρχικά μοιάζει εύκολο να το καλύψεις με μεγάλους καμβάδες εγκαινίων και παχιά λόγια. Γίνεται όμως δυσκολότερο να συντηρήσεις την ψευδαίσθηση της προόδου όταν οι ανισότητες μεταβολίζονται σε περιστατικά βίας, παραβατικότητας και αποκοπής περιοχών από ένα σύνολο που τις περιλαμβάνει. Σταδιακά, περισσότερες ευάλωτες ομάδες σημαίνει αυξημένη ανάγκη για δομές παροχής υπηρεσιών φροντίδας και αυτές ακόμη να είναι στρατηγικά τοποθετημένες με τρόπο που να μην εξαναγκάζει τους λήπτες να διανύουν αποστάσεις μέσα από περιβάλλοντα που τους είναι ξένα, διαφορετικά ως προς τη νοοτροπία ή μακρινά. Μια δημοτική αρχή, επομένως, χρειάζεται καταρχάς να συστηθεί με την ανθρωπογεωγραφία της. Όχι απλά να επισκεφθεί τον κόσμο προεκλογικά αλλά να γνωρίσει τις ιστορίες των ανθρώπων - τις ανάγκες, τις ανησυχίες, τους φόβους, κυρίως τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συντηρηθεί ο διάλογος ανάμεσα. Χρειάζεται να καινοτομήσει εφαρμόζοντας την ενεργητική ακρόαση, την συμπερίληψη, τον δημοκρατικό σχεδιασμό των κοινοτήτων. Δίπλα στους χωροτάκτες-πολεοδόμους, χρειάζεται να μιλήσουν όσοι διακρίνουν την ανθρώπινη εκδοχή: επειδή στο τέλος της αναμέτρησης, η επιτυχία μιας δημοτικής αρχής δεν θα είναι η πλειοψηφική της επικράτηση αλλά η παρακαταθήκη σε υλοποιήσιμο υλικό που θα έχει προκύψει από μια σχέση.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο marketnews.gr, την 1η Οκτωβρίου 2023.