Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις στη βοήθεια προς τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού

(*απόσπασμα από την ομιλία της Δέσποινας Λιμνιωτάκη στο συνέδριο του Ι.Α.Κ.Ε, Απρίλιος 2016)

Οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις ακολούθησαν - ως προς τη σύσταση, τον σκοπό και τη λειτουργία τους - το μεγάλο ρεύμα της Δυτικής Ευρώπης της δεκαετίας του 1990, που απάντησε στην πτώση των ποσοστών οικονομικής ανάπτυξης και στην αύξηση των αριθμών της ανεργίας, με συμμετοχικές προσπάθειες οργάνωσης της εργασίας και υιοθέτησης στρατηγικών ενσωμάτωσης για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Εκεί που ο αριθμός των αναγκών σε παροχή υπηρεσιών φροντίδας και ένταξης μεγάλωνε επικίνδυνα και εν απουσία πολιτικών πρωτοβουλιών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κεντρική διαχείριση των κοινωνικών προβλημάτων, οι Κοιν.Σ.Επ. άρχισαν να ανταποκρίνονται σε θέματα στέγασης και σίτισης ομάδων που είχαν βγει στο περιθώριο (κοινωνικής φροντίδας), ήπιας απασχόλησης για άτομα με διάφορες μορφές αναπηρίας (ένταξης), επαναδραστηριοποίησης ανέργων που είχαν απομονωθεί εργασιακά (συλλογικού και παραγωγικού σκοπού) με τελικό στόχο την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και την τοπική ανάπτυξη και βασικό εφόδιο την ατομική πρωτοβουλία.

Η κοινωνική επιχειρηματικότητα ξεδιπλώνεται σε πέντε διαστάσεις: α) τον κοινωνικό της αντίκτυπο, β) την ατομική πρωτοβουλία, γ) τη συμμετοχική λήψη αποφάσεων που δεν βασίζονται στις εντολές του «ενός ιδιοκτήτη», δ) την ομαδική δουλειά σε όλα τα επίπεδα, ε) την έμφαση και την προτεραιότητα στον άνθρωπο και στο έργο, έναντι του κεφαλαίου κατά τη διανομή του εισοδήματος. Συγκεκριμένα, η προσέγγιση EMES (Emergence des Enterprises Sociales en Europe) στην Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τα πορίσματα από τέσσερα διαφορετικά επιστημονικά πεδία (οικονομικά, κοινωνιολογία, πολιτικές επιστήμες, οργάνωση και διοίκηση επιχειρήσεων) καθώς και τις διαφορές στην κουλτούρα και στη νοοτροπία των ανθρώπων σε διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατέληξε ότι τα κριτήρια κοινωνικής επιχειρηματικής συνείδησης και δράσης θα πρέπει να είναι τα παρακάτω:

• η δημιουργική, διαρκής διαδικασία, άμεσης παραγωγής αγαθών και/ή πώλησης υπηρεσιών από τους ίδιους τους εργαζόμενους/μέλη των Κοιν.Σ.Επ

• το υψηλό ποσοστό αυτονομίας και αυτοδιαχείρισης των επιχειρήσεων

• το οικονομικό ρίσκο, όπως αναλαμβάνεται και γίνεται αντιληπτό από τους ίδιους τους συμμέτοχους σε μιαεπιχείρηση

• ο συνδυασμός πόρων (χρηματικοί ή άλλοι πόροι) και μορφών εργασίας (πλήρης/μερική απασχόληση, εξωτερικοί συνεργάτες, εθελοντική εργασία)

Μέσα από την πληθώρα των δραστηριοτήτων που μπορεί να φέρει εις πέρας μια Κοιν.Σ.Επ., οι επιχειρήσεις που στοχεύουν στην ενσωμάτωση του εργατικού δυναμικού που έμεινε μετέωρο από τη λαίλαπα της ανεργίας αδυνατώντας να προσανατολιστεί εργασιακά για διάφορους λόγους (άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, βασικής εκπαίδευσης, κοινωνικά απομονωμένοι ή προερχόμενοι από υποβαθμ�