Τα παιδιά του Skype

Δίνουν ένα γλυκό φιλί για καληνύχτα, λένε την πρώτη καλημέρα της εβδομάδας, ακούν με προσοχή τα σχολικά κατορθώματα των παιδιών τους, γελάνε και δακρύζουν, κλείνουν ραντεβού και μιλάνε με τις ώρες με τις οικογένειές τους μέσα από την….οθόνη του υπολογιστή.

Νέα εποχή, αναγκαστικές, καινούριες συνήθειες: κυρίες και κύριοι, «καλωσορίζουμε» τα παιδιά του Skype.

Παιδιά των οποίων κάποιος γονέας βρίσκεται μακριά από αυτά για δουλειά ή λόγω διαζυγίου, οικογένειες μεταναστών που μετρούν τα λεπτά μέχρι την επόμενη ηλεκτρονική συνάντηση, μια νέα κοινωνική ομάδα με διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό.

Πρώτη φορά, τα συνάντησα στη γειτονιά μου πέρσι τον Αύγουστο. Σε απευθείας μετάδοση με τη χώρα τους, να περνάνε από τα γέλια στα κλάματα, να λένε τα νέα τους από την καινούρια πατρίδα στους παππούδες και τις γιαγιάδες που έμειναν πίσω, σε μια ακατανόητη γλώσσα, στη διαπασών. Ένοιωθα λίγο άσχημα που μια ολόκληρη γειτονιά είχαμε γίνει ωτακουστές μιας τόσο ιδιωτικής στιγμής.

Παράλληλα όμως, ένοιωσα μια απέραντη θλίψη για αυτό τον ψυχρό τρόπο που αποκλείει τις περισσότερες αισθήσεις. Πώς είναι να μη μπορείς να κρατήσεις το παιδί σου, να κλείσεις την παλάμη του ηλικιωμένου συγγενή σφιχτά μέσα στο χέρι σου. Να μυρίσεις το μωρό σου, να φιλήσεις αυτόν που αγαπάς; Η εικόνα δεν μου είναι αρκετή και τα λόγια είναι λίγα για να γεμίσουν την άδεια αγκαλιά.

Σιγά σιγά, τα παιδιά του Skype απέκτησαν ονοματεπώνυμο. Είναι αυτά των φίλων, των αδερφών, των συναδέλφων που ζουν χώρια.

Αν ψάξεις στο διαδίκτυο, θα βρεις διάφορες νέες θεωρίες για τα παιδιά του Skype. Στις περιπτώσεις χωρισμού ας πούμε, το Skype έσωσε πολλές σχέσεις πατεράδων οι οποίοι αγόρασαν στα παιδιά τους φορητές ηλεκτρονικές συσκευές για να τα βλέπουν ανά πάσα στιγμή, χωρίς να χρειάζεται να ζητάνε την άδεια της πρώην συντρόφου τους με την οποία κατέληξαν να έχουν κάκιστες σχέσεις. Το Skype παίρνει τη θέση του στη λίστα με τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των διαζευγμένων ενώ σε αρκετές περιπτώσεις στην Αμερική, ορίζονται αυστηρά χωροχρονικά όρια στις διαδικτυακές συναντήσεις.

Οι ψυχολόγοι κρούουν των κώδωνα του κινδύνου για μια νέα φουρνιά ανθρώπων που μεγαλώνουν με την αποσπασματικότητα της τηλεθέασης. Οι οικογένειες δεν βιώνουν τα πράγματα μαζί, τα περιγράφουν. Πολλά πράγματα δεν γίνονται σε "πραγματικό χρόνο" αλλά τα μέλη μιας οικογένειας προσπαθούν να τα φανταστούν ή να μπουν σε ένα κλίμα κατόπιν εορτής.

Υπολογίζεται ότι 15,000 περίπου παιδιά Βρετανών υπηκόων μεγαλώνουν σε "Skype" οικογένειες λόγω του νόμου περί μετανάστευσης αλλά και των γραφειοκρατικών διαδικασιών που δεν επιτρέπουν σε όλα τα μέλη να είναι μαζί ενωμένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να ζουν με το άγχος και την αγωνία της διαδικτυακής επαφής που φυσικά δεν αναπληρώνει την φυσική παρουσία του γονέα ή την ζεστασιά ενός σπιτικού.

Θυμάστε το πείραμα του Harlow με τα μαϊμουδάκια που - μεγαλώνοντας σε απομονωμένα από οικογένεια περιβάλλοντα - κουλουριάζονταν σε κρεμάστρες από πανί γυρεύοντας τη θαλπωρή του στήθους της μαμάς τους;

Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των δικών μας παιδιών; Το φαινόμενο είναι πολύ καινούριο για να μπορέσουμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα και το Skype έχει διχάσει χρήστες, οικογένειες και ειδικούς. 'Οταν η απόσταση είναι αναπόφευκτη, το Skype λειτουργεί ως ενδιάμεσος για να κατευνάσει το στρες των εμπλεκόμενων μελών και είναι καλύτερο από το τίποτα. Το θέμα ξεκινάει από την παρατεταμένη επαφή με αποκλειστικά ηλεκτρονικό τρόπο και πάνω σε αυτό οι επαγγελματίες υγείας ακόμα εξετάζουν διαφορετικά ενδεχόμενα.